Em bé bị suy dinh dưỡng là nỗi băn khoăn đối với nhiều bậc cha mẹ. Vậy phải làm thế nào để cải thiện tình trạng này ở bé. Hãy cùng anuongkhoemanh.com tìm hiểu lời giải đáp qua bài viết dưới đây nhé!
Tổng quan về suy dinh dưỡng ở trẻ em
Khái niệm
Suy dinh dưỡng ở trẻ em là tình trạng cơ thể trẻ thiếu hụt các chất dinh dưỡng như năng lượng, protein, lipid và các vi chất dinh dưỡng. Bệnh này phổ biến ở các bé dưới 5 tuổi, đặc biệt là dưới 3 tuổi.
Tại Việt Nam, tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ dưới 5 tuổi từ 19.6% – 20%, trong đó có hơn 230.000 trẻ thiếu dinh dưỡng cấp tính nặng mỗi năm. Điều này đã cho thấy hậu quả của chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học cho trẻ.
Phân loại
Suy dinh dưỡng ở trẻ em được chia thành 3 loại:
- Thể nhẹ cân: Là trẻ có chỉ số cân nặng dưới mức tiêu chuẩn (dưới -2SD) do sự thiếu hụt chất dinh dưỡng.
- Thể thấp còi: Là hệ quả của tình trạng chậm tăng trưởng kéo dài, đã xảy ra từ lâu, có thể xuất phát từ giai đoạn mang thai
- Thể gầy còm: Là những trẻ có chỉ số chiều cao và cân nặng thấp hơn đáng kể so với mức tiêu chuẩn. Trẻ ở thể này thường bị tụt cân hoặc không tăng cân.
Nguyên nhân
Đa số trẻ bị suy dinh dưỡng xuất phát từ việc không cân đối trong chế độ ăn hàng ngày. Bên cạnh đó, em bé bị suy dinh dưỡng còn do bởi các nguyên nhân sau:
- Trẻ không được bú mẹ đầy đủ hoặc không có điều kiện bú mẹ: Sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời là nguồn dinh dưỡng hoàn hảo và thiết yếu cho sự phát triển. Việc trẻ sớm ăn dặm cũng gây nguy cơ suy dinh dưỡng, khiến trẻ không nhận đủ chất cần thiết.
- Thức ăn không đa dạng, dẫn đến việc trẻ cảm thấy chán ăn: Đa dạng thực đơn không chỉ tạo hứng thú mà còn cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng. Ngược lại, thức ăn không hấp dẫn có thể làm trẻ mất hứng thú, khiến hấp thụ dinh dưỡng trở nên khó khăn.
- Trẻ phải uống thuốc điều trị bệnh thường xuyên: Thuốc có thể ảnh hưởng đến vi khuẩn có lợi trong đường ruột, do đó có thể gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và khả năng hấp thụ dinh dưỡng.
- Vấn đề tâm lý: Môi trường ăn uống thoải mái, vui vẻ giúp trẻ ăn ngon miệng hơn. Ngược lại, áp lực ăn uống có thể gây ra căng thẳng và chán ăn.
Tác hại
Tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em gây ra những tác động nghiêm trọng đối với sức khỏe và phát triển của trẻ. Em bé bị suy dinh dưỡng sẽ gặp phải các vấn đề sau:
- Rối loạn chức năng các cơ quan: Sự thiếu hụt chất dinh dưỡng khiến các cơ quan quan trọng như tim, gan và thận bị rối loạn chức năng. Hậu quả dài hạn có thể là suy tim, thoái hóa mỡ và suy thận, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể.
- Các vấn đề do thiếu hụt vi chất: Thiếu các loại vi chất như vitamin A, vitamin D, vitamin K, canxi, kẽm và đạm có thể dẫn đến các vấn đề về sức khỏe như quáng gà, khô giác mạc, thiếu máu và cản trở sự phát triển của hệ cơ xương khớp ở trẻ.
- Hệ miễn dịch suy giảm: Trẻ suy dinh dưỡng thường có hệ miễn dịch yếu, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng. Từ đó trẻ phải thường xuyên sử dụng kháng sinh dẫn đến biếng ăn và không hấp thụ tốt dinh dưỡng, tăng nguy cơ thấp còi.
- Chậm phát triển về trí não và thể chất: Sự thiếu hụt chất dinh dưỡng như chất sắt, đường bột, chất béo, Taurine, DHA, iot có thể dẫn đến chậm phát triển về trí não và thể chất. Trẻ có thể gặp khó khăn về trí nhớ, ngôn ngữ, giao tiếp, học tập và khả năng tập trung.
Làm thế nào để biết em bé bị suy dinh dưỡng
Cách nhận biết em bé có bị suy dinh dưỡng hay không là dựa vào chiều cao và cân nặng của trẻ theo từng độ tuổi. Vì vậy, mẹ nên thường xuyên cân và đo chiều cao cho bé hàng tháng rồi so sánh với biểu đồ tăng trưởng chuẩn được cung cấp bởi các chuyên gia y tế.
Biểu đồ cân nặng và chiều cao giúp mẹ nhận ra sự phát triển của con có đang theo hướng bình thường hay không. Nếu đường biểu diễn cân nặng giảm xuống hoặc đi ngang trong vòng 3 tháng, đó có thể là dấu hiệu cho thấy trẻ đang gặp vấn đề về suy dinh dưỡng.
Đối với những người mẹ không có điều kiện cân đo hàng tháng, việc quan sát sự thay đổi về cân nặng và biểu hiện của trẻ cũng là một cách để phát hiện sớm tình trạng suy dinh dưỡng. Các biểu hiện như sự kém phát triển so với trẻ cùng tuổi, ăn ít, da nhợt nhạt, cơ thể teo cơ, chân tay nhão, thái độ ủ rũ, kém linh hoạt, và thậm chí là thay đổi trong hình dáng của trẻ đều có thể là tín hiệu cần chú ý.
Tuy nhiên, mẹ cũng cần tránh việc kết luận quá vội khi thấy con có một số dấu hiệu trên. Điều quan trọng là đưa trẻ đến chuyên gia dinh dưỡng để được khám và xác định rõ hơn về tình trạng sức khỏe của con để đảm bảo rằng trẻ phát triển khỏe mạnh.
Cách chăm sóc em bé bị suy dinh dưỡng
Để giúp em bé bị suy dinh dưỡng phục hồi thể trạng và phát triển khỏe mạnh, các bậc cha mẹ có thể áp dụng một số biện pháp sau:
- Điều trị kịp thời các tình trạng như rối loạn điện giải, nhiễm trùng, suy tim cấp, phù toàn thân, mất nước, nhiễm ký sinh trùng, hạn chế hấp thu hay rối loạn tiêu hóa
- Bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng quan trọng như sắt, vitamin A, vitamin D, canxi, đa sinh tố, axit folic, kẽm, iốt.
- Xây dựng khẩu phần ăn của trẻ cân bằng, đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng, năng lượng.
- Theo dõi sức khỏe của trẻ thường xuyên.
Hướng dẫn phòng ngừa tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em
Suy dinh dưỡng là một vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Để hạn chế nguy cơ gặp phải tình trạng này cho con yêu, các bậc phụ huynh nên tham khảo những phương pháp sau đây:
- Cho trẻ bú sữa mẹ từ ngay sau khi sinh: Việc cho trẻ bú sữa mẹ ngay sau khi sinh không chỉ giúp tăng cường tuyến sữa của mẹ mà còn cung cấp cho bé những kháng thể quý báu từ sữa mẹ. Đây là một cách tốt để đảm bảo trẻ nhận được dinh dưỡng và hệ miễn dịch mạnh mẽ. Hãy duy trì việc này ít nhất trong 6 tháng đầu đời của trẻ.
- Bắt đầu tập ăn dặm sau 6 tháng tuổi: Khi trẻ đạt 6 tháng tuổi, nhu cầu dinh dưỡng tăng cao do các hoạt động tập đi, tập đứng và khám phá thế giới xung quanh. Hãy bắt đầu cho trẻ tập ăn dặm với các loại thực phẩm phù hợp để đảm bảo cung cấp đủ năng lượng và chất dinh dưỡng.
- Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm: Vệ sinh an toàn thực phẩm là điều quan trọng hàng đầu để tránh bệnh nhiễm trùng và tác động tiêu cực đến sức khỏe của trẻ. Hạn chế sử dụng thực phẩm đóng hộp, chế biến sẵn và tối ưu việc chọn thực phẩm tươi ngon cho bé.
- Vệ sinh sạch sẽ cơ thể trẻ và môi trường xung quanh: Đảm bảo môi trường sống sạch sẽ và vệ sinh cho trẻ để ngăn ngừa các bệnh nhiễm trùng và tạo môi trường phát triển tốt cho bé.
- Theo dõi thể trạng và cân nặng định kỳ: Theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ mỗi tháng để phát hiện sớm bất kỳ dấu hiệu suy dinh dưỡng nào, từ đó giúp bạn có biện pháp can thiệp kịp thời để bảo vệ sức khỏe của con yêu.
- Xổ giun định kỳ từ 2 tuổi trở lên: Thực hiện việc xổ giun định kỳ để ngăn ngừa nhiễm giun sán và bệnh tương tự, đảm bảo sức khỏe cho trẻ.
- Điều trị bệnh tiêu chảy và nhiễm trùng đường hô hấp đúng cách: Không nên tự ý mua thuốc kháng sinh mà cần tham khảo ý kiến bác sĩ để điều trị các vấn đề sức khỏe cho trẻ một cách an toàn và hiệu quả.
- Khuyến khích trẻ vận động thường xuyên: Hoạt động thể chất giúp cải thiện quá trình trao đổi chất, tăng cường khả năng hấp thu chất dinh dưỡng và hỗ trợ sự phát triển toàn diện của trẻ.
Với những biện pháp trên, các bậc phụ huynh có thể giúp con yêu phát triển khỏe mạnh và tránh nguy cơ suy dinh dưỡng.
Kết luận
Em bé bị suy dinh dưỡng có thể gây ra nhiều hậu quả nặng nề trong tương lai. Do vậy, việc có một chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng là điều hết sức quan trọng đối với con trẻ. Hy vọng những thông tin trên đây sẽ hữu ích đối với các bậc phụ huynh.
